Μετά από μέρες, η ίδια, βρέθηκε στο γραφείο να ουρλιάζει αγανακτισμένη που τα παιδιά της Τάξης της έρχονταν συνεχώς αδιάβαστα.
Όχι ότι μπορεί να έχει απόλυτη σχέση αυτό, επειδή όλοι οι εκπαιδευτικοί έχουμε αντιμετωπίσει μια παρόμοια κατάσταση αρκετές φορές.
Εμένα απλά μου ήρθε αυθόρμητα η σκέψη: «Γιατί αγανακτείς, συνάδερφε; Εσύ, πριν λίγες μέρες καυχιόσουν με ύφος σπουδαίο και πομπώδες ότι δεν πιάνεις βιβλίο στα χέρια σου. Τι σε χαλάει στα παιδιά, που στο κάτω- κάτω έκαναν ό,τι έκανες;»
Κάποτε, κάποιοι εκπαιδευτικοί μιλούσαν για κάποια παλιά βιβλία… «Σκουπίδια», τα είπαν. Έψαξα με περιέργεια να δω τι είδους βιβλία ήσαν τόσο απεχθή. Ανάμεσά τους… ο «Τρελαντώνης» της Π. Δέλτα, το «Είκοσι και μία λεύγες κάτω από τη Θάλασσα» του Ι. Βερν, «Τα ψηλά βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου…
Απόρησα. Ήταν λέει δώρα από παλιά έκδοσή τους… Ε, και;
Ποια η φιλοσοφία; Έχω παλιά βιβλία-θησαυρούς στη βιβλιοθήκη μου, χρόνια ολόκληρα. Με πολυτονικό, με παλιά γραμματική, με παλιές εικονογραφήσεις… Ε, και; Για μένα αποτελούν κειμήλιο και συχνά πυκνά θυμάμαι ώρες όμορφες που πέρασα μαζί τους.
Υπάρχουν και νέα βιβλία πολλά. Αξιόλογων συγγραφέων. Παραμύθια με εικονογράφηση illustration ονειρεμένη. Με παιχνίδια και αυτοκόλλητα και σελίδες που ανοίγουν σε κάστρα και πολιτείες φανταστικές. Ναι.
Μα το παιδί δεν έχει τόσο ανάγκη το καινούριο, που μπορεί τελικά να αποδειχτεί ένας αέρας, χωρίς νόημα και κανένα μήνυμα. Το παιδί καταρχάς πρέπει να μάθει να σέβεται το έντυπο και προπαντός τη γραφή.
Να μυρίζει το χαρτί με ευχαρίστηση, να αγαπήσει τόσο τον απίθανο σύντροφό του, που να κοιμάται μαζί του, να το βάζει κάτω από το μαξιλάρι του για να το νιώθει και να το χαίρεται.
Το παιδί πρέπει να κατανοήσει πρώτα από όλα τι σημαίνει ένα βιβλίο. Πόσο δύσκολο ήταν κάποτε να αποκτήσεις ένα, πόσο εύκολο στις μέρες μας, αλλά αζήτητο λόγω έλλειψης της βασικότερης και σπουδαιότερης έκφρασης της παιδείας.
Το παιδί πρέπει να φτάσει στο σημείο να αναζητά ένα βιβλίο λαίμαργα, όσο και η πιο αγαπημένη του λιχουδιά, να το βλέπει από το βιτρίνα και να τρέχει με λαχτάρα, να το χαϊδεύει με τρυφερότητα, να το καμαρώνει και να περηφανεύεται που έχει διαβάσει… και πόσα έχει διαβάσει… και για άλλα που έχει προγραμματίσει να διαβάσει… Ωωω…
Πώς όμως; Όταν ο γονιός δεν έχει καμιά εκτίμηση στο βιβλίο, αλλά το θεωρεί σαν απαραίτητο εργαλείο σχολικό και τίποτα άλλο, όταν σκίζει μπροστά του παραμύθι προηγούμενου χρόνου και το βάζει στη φωτιά για παρανάλωμα, (παλιά μου τραύματα)… όταν ο εκπαιδευτικός δε διαβάζει τίποτα απολύτως και δεν ενημερώνεται για όσα αφορούν τη γραφή και τη λογοτεχνία, το βιβλίο καταντά να γίνεται ένας βραχνάς και μια κατάντια.
Βραχνάς και είδος εξαναγκαστικών βασανιστηρίων για το παιδί, είδος αποστροφής για τον δάσκαλο, που όμως με το ζόρι και χωρίς τις απαραίτητες γνώσεις, πιο πολύ χωρίς την απαραίτητη πνοή και ζέση ψυχής, πρέπει αναγκαστικά να διδάξει ποίηση, λογοτεχνία, δημιουργική γραφή (έκθεση)… Και σημειώστε, τότε, είναι και απόλυτα αυστηρός και αδέκαστος στη βαθμολογία του φτωχού στην έκφραση μαθητή του… (Το έχω πάθει).
Κι όμως, ένα βιβλίο είναι ένας θησαυρός αδιαμφισβήτητος, ένας δρόμος, μια έκφραση ελευθερίας, ένας τρόπος ψυχανάλυσης και κατανόησης…
Πόσο μάλλον, ένας δρόμος ολόκληρος στρωμένος με αμέτρητα βιβλία, που ίσως καταφέρει να μας κάνει πιο σκεπτόμενους, αληθινούς, με πραγματικά συναισθήματα, πιο ανθρώπινους, πιο φιλικούς, πιο καθαρούς…
Υπάρχουν και βιβλία παγίδες. Ναι. Υπάρχουν. Και στα παραμύθια. Μα, αν δεν έχεις διαβάσει, αν δεν έχεις ψάξει, γίνεται κάτι ανεπανόρθωτο. Για χάρη της εντύπωσης, για να πεις ότι ξέρεις, ότι γνωρίζεις πολλά, ο κίνδυνος είναι να βγάλεις βιβλία θησαυρούς για άχρηστα, ακόμα και έργα κλασικών συγγραφέων (πόσο τραγικό) και να προωθήσεις άλλα, έτσι, γιατί σου φάνηκαν όμορφα και… γνωστά στη διαφήμιση…
Η πραγματική κουλτούρα, φίλε μου, ξέρει να αναγνωρίζει την ποιότητα και στο παλιό, το απλό και απέριττο, ακόμα και σε ένα όχι πολύ γνωστό στους πολλούς των.. εντυπώσεων, η πραγματική κουλτούρα δεν παίζει με τις ετικέτες, αλλά δίνει σημασία στην ουσία.
Ναι, υπάρχουν βιβλία τραγικά και επικίνδυνα (μιλώντας για τα παιδιά), υπάρχουν και πολλά άχρηστα που διαφημίζονται ανελλιπώς. Αλλά τα περισσότερα είναι σπουδαία, γραμμένα από ανθρώπους του πνεύματος, με γνώσεις, ενσυναίσθηση, παιδαγωγικές αντιλήψεις, πείρα, καρδιά…
Και, προς Θεού! Μη χαρακτηρίσεις πάλι, ποτέ, κλασικά έργα για σκουπίδια… Αυτό είναι τραγικό και έλλειψη πολιτισμικού και πολιτιστικού υπόβαθρου…
Για να αγαπήσουν τα παιδιά το βιβλίο, ένας τρόπος υπάρχει. Να το έχουμε πρώτα αγαπήσει, σεβαστεί και διαβάσει εμείς…
Αλλιώς, γιατί κατηγορούμε τα παιδιά μας; Υπάρχει πρόγραμμα στις μαιευτικές, ώστε τα μωρά να ξεκινούν την πορεία τους στον κόσμο με ένα βιβλίο στο χέρι; Αστείο…
Εμάς πρέπει να μας βλέπουν με ένα βιβλίο στο χέρι… Και τότε, σίγουρα, θα λαχταρήσουν να αντιγράψουν το καλό…
Έτσι κάνουν πάντα τα παιδιά. Δεν ακούν! Αντιγράφουν, όμως!...
© Τα Μυστικά του Ήλιου